34 χρόνια μετά την, για πρώτη φορά, ένταξη στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης ENVIREGπου αφορούσε δράσεις καταπολέμησης της μόλυνσης της θάλασσας και την προστασία των παράκτιων ζωνών, των έργων Αποχέτευσης και Βιολογικού καθαρισμού του Δήμου, έχουν αποκτήσει αποχέτευση οι μεσόγειες πόλεις του Μαρκόπουλου, των Καλυβίων και του Κουβαρά.
Η παράκτια πόλη του Πόρτο Ράφτη, στο όνομα της οποίας κερδήθηκε η χρηματοδότηση, 34 χρόνια μετά δεν έχει αποχέτευση.
Στο διάστημα αυτό έγιναν, με πρωτοβουλία μαζικών φορέων & οργανώσεων πολιτών, μελέτες, συνέδρια με ειδικούς επιστήμονες, συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, λαϊκές συνελεύσεις, πάρθηκαν νέες χρηματοδοτήσεις από την ΕΕ.
Αλλά το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: το Πόρτο Ράφτη ΔΕΝ έχει αποχέτευση, με αποτέλεσμα την περαιτέρω ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Η Παρέμβαση, τα τελευταία χρόνια, με επιστημονικά τεκμηριωμένες παρεμβάσεις της & επαφές με την Περιφέρεια, την ΕΥΔΑΠ και το Δήμο Μαρκοπούλου, προσπάθησε να επιταχύνει τις διαδικασίες και να άρει τα αδιέξοδα και τις αδυναμίες της Διοίκησης του Δήμου, προτείνοντας τελικά να αναλάβει τα έργα αποχέτευσης του όλου Πόρτο Ράφτη η ΕΥΔΑΠ με τελικό αποδέκτη για επεξεργασία το ΚΕΛ Παιανίας – Κορωπίου.
Την πρόταση αυτή αποδέχτηκε γραπτώς η ΕΥΔΑΠ τον Ιούλιο του 2020, με μία προϋπόθεση: να συναινέσει με απόφασή του το Δημοτικό Συμβούλιο Μαρκοπούλου.
Μετά από 4 χρόνια παλινωδιών και αναβολών και μετά την πλήρη αποτυχία των εργολαβιών που αφορούσαν τα έργα αποχέτευσης στο Πόρτο Ράφτη, το θέμα συζητήθηκε στο ΔΣ τον Ιούλιο του 2024 και πάρθηκε η αναγκαία απόφαση.
Σήμερα, 4 μήνες μετά, καμία διαδικασία επαφών και συνεννοήσεων, ανάμεσα στο Δήμο και την ΕΥΔΑΠ, δεν έχει ξεκινήσει.
Έτσι αποφασίσαμε να καταθέσουμε αίτημα στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εναντίον του Δήμου Μαρκοπούλου, της Περιφέρειας Αττικής και της ΕΥΔΑΠ, για τους λόγους που αναλυτικά αναφέρονται στο πιο κάτω κείμενο.
Ελπίζουμε με τη δράση αυτή να παρακάμψουμε την αδράνεια και να πιεστούν όλοι οι αρμόδιοι φορείς να συντονίσουν τις δυνάμεις τους ώστε άμεσα να αποκτήσει αποχέτευση το σύνολο της παράκτιας πόλης του Πόρτο Ράφτη.
Παρακάτω το κείμενο προσφυγής:
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
για την κοινωνία & το περιβάλλον
e-mail: paremvasi.portorafti@gmail.com
Α.Π. 147/07.11.2024
Πόρτο Ράφτη, 07/05/2024
ΠΡΟΣ
Την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δυνάμει του άρθρου 227 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΘΕΜΑ:
Κατασπατάληση οικονομικών πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 1994 ως σήμερα, που δόθηκαν για την κατασκευή έργων αποχέτευσης του Πόρτο Ράφτη & τη διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος και κατευθύνθηκαν ως επί το πλείστον σε άλλους σκοπούς πλην εκείνου για τον οποίο διατέθηκαν.
Περιβαλλοντική ζημία στον χώρο του Πόρτο Ράφτη και τον ευαίσθητο θαλάσσιο κόλπο, λόγω έλλειψης συστήματος αποχέτευσης.
Ποιοι είμαστε:
Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ για την Κοινωνία & το Περιβάλλον είναι Ένωση Πολιτών (δυνάμει της υπ’ αριθμόν 23847/06.04.2015 συμβολαιογραφικής πράξης)(1) με έδρα το Πόρτο Ράφτη του Δήμου Μαρκοπούλου Μεσογαίας στην Ελλάδα.
Το Πόρτο Ράφτη είναι μια παραθαλάσσια περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλους και αποτελεί μια όαση αναψυχής για τους κατοίκους της Αττικής, σε απόσταση μόλις 35 χλμ. από Αθήνα.
Η εξασφάλιση αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων για το Πόρτο Ράφτη αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για την περιβαλλοντική προστασία του ευαίσθητου θαλάσσιου κόλπου.
Για αυτό και είναι ο κύριος στόχος της Ένωσής μας επί 30 χρόνια, με προτάσεις, κριτική και παρεμβάσεις σε κάθε κατεύθυνση!
Το χρονικό της αποτυχίας κατασκευής έργων αποχέτευσης στο Πόρτο Ράφτη
- Το 1990 ο Δήμος Μαρκοπούλου καταφέρνει να εντάξει την Αποχέτευση του Πόρτο Ράφτη και το Βιολογικό καθαρισμό του Δήμου στο ENVIREG, ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης που αφορούσε δράσεις καταπολέμησης της μόλυνσης της θάλασσας και την προστασία των παράκτιων ζωνών.
Ανατίθεται από την πολιτεία στην ΕΥΔΑΠ ο σχεδιασμός και οι μελέτες των έργων Αποχέτευσης & Επεξεργασίας λυμάτων της Αττικής για λόγους οικονομικούς, περιβαλλοντικούς και τεχνικούς ώστε να γίνει ο σχεδιασμός όλων των έργων από έναν ενιαίο φορέα.
Ο σχεδιασμός της ΕΥΔΑΠ, για τοπικιστικούς ως επί το πλείστον λόγους, απορρίφθηκε από το Δήμο Μαρκοπούλου.
- Το 1994 ο Δήμος Μαρκοπούλου αξιοποιώντας την παράκτια πόλη του Πόρτο Ράφτη εξασφαλίζει την πρώτη χρηματοδότηση από το ENVIREG για την κατασκευή του ΚΕΛ (Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων) Μερέντας ύψους 570.000.000 δραχμές (1.673.000 ευρώ).
- Το 1996 Λαμβάνεται η Απόφαση Ε(96)3194/τ.(2) της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων βάση της οποίας χορηγήθηκε προς το δήμο Μαρκοπούλου το 1966 συνδρομή ύψους 10.478.000 ευρώ + 20% από εθνικού πόρους, σύνολο 13.095.000 ευρώ για τα έργα που περιγράφει αναλυτικά η απόφαση και με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης των έργων την 31/12/1999.
Και ενώ η χρηματοδότηση αφορούσε κατά κύριο λόγο την παραθαλάσσια περιοχή του Πόρτο Ράφτη, στο τέλος του έργου κατασκευάστηκαν το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων στη θέση Μερέντα και αποχετευτικά δίκτυα στις μεσόγειες πόλεις του Μαρκοπούλου, του Κουβαρά και των Καλυβίων(2).
Το παραθαλάσσιο Πόρτο Ράφτη παρέμεινε χωρίς ένα μέτρο συλλεκτήρα αγωγού αποχέτευσης.
- Το 2015 εντάχθηκε από την Περιφέρεια Αττικής, στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2014 – 2020» η πράξη «∆ΙΚΤΥΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ ∆ΗΜΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΕΕΛ ΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ∆ΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ 40.000 Ι.Κ. Κωδικό ΟΠΣ 5000083 & ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2014 – 2020(3)».
Η πράξη περιελάμβανε τα εξής υποέργα:
ΥΠΟΕΡΓΟ 1: «∆ΙΚΤΥΟ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ ΠΟΡΤΟ ΡΑΦΤΗ – Α’ ΦΑΣΗ»
ΥΠΟΕΡΓΟ 2: «ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΑ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ ΠΟΡΤΟ ΡΑΦΤΗ»
ΥΠΟΕΡΓΟ 3: «ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ»
ΥΠΟΕΡΓΟ 4: «ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ»
ΥΠΟΕΡΓΟ 5: «∆ΙΚΤΥΑ ΟΚΩ»
ΥΠΟΕΡΓΟ 6: «ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ»
ΥΠΟΕΡΓΟ 7: «ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ»
Ο Δήμος δημοπράτησε 3 κύριες εργολαβίες, με προθεσμία τέλος του 2023, ως εξής:
- Την κατασκευή συλλεκτήρων αγωγών παραλιακού μετώπου (ο εργολάβος κηρύχθηκε έκπτωτος)
- Την κατασκευή των αναγκαίων αντλιοστασίων (ο εργολάβος αποχώρησε μετά από συμβιβασμό)
- Την αναβάθμιση του κέντρου επεξεργασίας λυμάτων στην Μερέντα του Μαρκοπούλου ώστε να παραλάβει και επεξεργάζεται και τα ακάθαρτα περιοχής Πόρτο Ράφτη (δεν έχει ανατεθεί)
- Ο Δήμος Μαρκοπούλου σε απάντηση σε επιστολή μας σχετικά (Α.Π. 21593 /08.12.2023(4)) αναφέρει ότι «Η Πράξη “Δίκτυα Αποχέτευσης Ακαθάρτων Δήμου Μαρκοπούλου και ολοκλήρωσης αναβάθμισης ΕΕΛ για συνολική δυναμικότητα 40.000 ι.κ., τροποποιείται σύμφωνα με το με α.π. 2165/1.9.2022 έγγραφο της Περιφέρειας Αττικής – Ειδική Υπηρεσία διαχείρισης Ε.Π. Περιφέρειας Αττικής (4η τροποποίηση της Πράξης). Η πράξη δεν ολοκληρώνεται στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο και λόγω της φύσης της έχει χαρακτηριστεί ως έργο PHASING στην επόμενη προγραμματική σύμβαση 2021 – 2027.
- Επιπλέον, στην ίδια επιστολή ο Δήμαρχος μας ενημερώνει ότι για την κατασκευή των αντλιοστασίων θα χρειαστεί νέα μελέτη κόστους 190.000,00 ευρώ τα οποία θα επιδιώξει να πάρει ως χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους ενώ δημιουργεί νέο υποέργο 9 «Αποχέτευση δικτύου ακαθάρτων πόλεως Μαρκοπούλου – γ’ φάση» προϋπολογισμού 6.200.000 ευρώ που αντικαθιστά μάλλον το υποέργο των αντλιοστασίων του Πόρτο Ράφτη.
Είναι φανερό ότι, ακόμα και αν ολοκληρωθεί το υποέργο αποχέτευσης μέρους του Πόρτο Ράφτη αυτό δεν θα είναι δυνατόν να λειτουργήσει χωρίς το υποέργο των αντλιοστασίων και την μεταφορά και επεξεργασία σε επαρκές ΚΕΛ.
Και είναι γνωστό πως κανένα χρηματοδοτούμενο έργο δεν μπορεί να παραληφθεί από την ελέγχουσα Αρχή χωρίς να είναι σε πλήρη λειτουργία ενώ αυτομάτως τίθεται σε κίνδυνο η χρηματοδότηση του έργου.
- Τον Ιούνιο 2020 σε σύσκεψη ΕΥΔΑΠ & Παρέμβασης για το θέμα της αποχέτευσης του Πόρτο Ράφτη και εν όψει της διαφαινόμενης αποτυχίας των έργων με ευθύνη του Δήμου Μαρκοπούλου, ζητήσαμε από την ΕΥΔΑΠ:
- Να αναλάβει μέσω προγραμματικής σύμβασης την εκτέλεση των χρηματοδοτούμενων έργων
- Να προκρίνει την αποχέτευση του Πόρτο Ράφτη απ’ ευθείας στο ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας, αφού το ΚΕΛ του Δήμου Μαρκοπούλου αδυνατεί να αναλάβει το φόρτο του συνόλου του Πόρτο Ράφτη
- Να αναλάβει η ΕΥΔΑΠ την κατασκευή του έργου της αποχέτευσης του συνόλου του Πόρτο Ράφτη & όχι μόνο του παραλιακού μετώπου αυτού.
Με την με α.π.12621/20.07.2020(5), η ΕΥΔΑΠ απαντά θετικά στα αιτήματα με μία μόνο προϋπόθεση: να ζητήσει αυτή την εξέλιξη ο Δήμος Μαρκοπούλου με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.
Μέχρι σήμερα τέτοια απόφαση ΔΕΝ έχει υλοποιηθεί.
Καταλογισμός ευθυνών
Αναφερόμαστε συγκεκριμένα
- Κατά του Δήμου Μαρκοπούλου, διότι τη χρηματοδότηση από το πρόγραμμα ENVIREG, που αφορούσε δράσεις καταπολέμησης της μόλυνσης της θάλασσας και την προστασία των παράκτιων ζωνών, τη διέθεσε για την κατασκευή αποχετευτικών δικτύων των πόλεων Μαρκοπούλου, Καλυβίων και Κουβαρά και όχι του Πόρτο Ράφτη που είναι η μοναδική παραθαλάσσια πόλη.
- Κατά του Δήμου Μαρκοπούλου, αρμόδιου φορέα αποδοχής της χρηματοδότησης του 2015 και κατασκευής των εργολαβιών, για τις ευθύνες πάσης φύσεως, καθυστερήσεις κ.λ.π., που οδήγησαν στην αποτυχία της κατασκευής των έργων αποχέτευσης, μέχρι τέλους του 2023, όπως όφειλαν.
- Κατά του Δήμου Μαρκοπούλου, ο οποίος μετά την παράταση των προθεσμιών της χρηματοδότησης αφαίρεσε το έργο των αντλιοστασίων και μετέφερε τους πόρους σε έργα αποχέτευσης στο Μαρκόπουλο, με αποτέλεσμα την διάλυση του σχεδιασμού των έργων αποχέτευσης Πόρτο Ράφτη.
- Κατά της Περιφέρειας Αττικής – Ειδική Υπηρεσία διαχείρισης Ε.Π. Περιφέρειας Αττικής, διότι συμφώνησε στην αφαίρεση του έργου των αντλιοστασίων με αποτέλεσμα ως προηγουμένως.
- Κατά του Δήμου Μαρκοπούλου διότι αδιαφόρησε στο θέμα συνεργασίας με τον αρμόδιο φορέα έργων αποχέτευσης της Αττικής ( ΕΥΔΑΠ), ιδίως μετά και την αποτυχία των εργολαβιών, για την συνεννόηση προς εξασφάλιση της κατασκευής έντεχνα και εμπρόθεσμα, όπως προέβλεπε και η χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκή Ένωση, μέχρι και σήμερα.
- Κατά της ΕΥΔΑΠ, ως ουσιαστικού φορέα έργων αποχέτευσης της Αττικής, οι διευθύνοντες της οποίας εξήγγειλαν έργα για την Ανατολ. Αττική αξίας 900 εκ. ευρώ την επόμενη πενταετία, ενώ δεν έχουν καν ασχοληθεί με την αστοχία και τον περιβαλλοντικό κίνδυνο στο Πόρτο Ράφτη. Αντιθέτως μάλιστα με τις αποφάσεις και σχεδιασμούς της, η ΕΥΔΑΠ, δυσχεραίνει την υπόθεση αυτή.
Γιατί αποφάσισε (παρ’ ότι διέθετε εγκεκριμένη μελέτη τοπικής λύσης) την μεταφορά των λυμάτων του Δήμου Σαρωνικού και παραλιακών τμημάτων του Δήμου Κρωπίας για επεξεργασία στο νέο ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας (μεταφορά λυμάτων από τον Σαρωνικό στον Ευβοϊκό κόλπο) με ένα φαραωνικό έργο μεταφοράς μεγάλης περιβαλλοντικής ζημίας. Το μεγάλο αυτό πρόσθετο φορτίο για το ΚΕΛ Κορωπίου – Παιανίας καθιστά ανέφικτη την παραλαβή του Πόρτο Ράφτη, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός της ΕΥΔΑΠ το προέβλεπε!
Μετά απ’ αυτά σας καλούμε, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων σας, να εξετάσετε τις αιτιάσεις μας κατά των δημόσιων φορέων που διαχειρίστηκαν ατελέσφορα οικονομικούς πόρους της ΕΕ, σε βάρος της πόλης του Πόρτο Ράφτη και ενάντια στους κανόνες της ΕΕ και τους σκοπούς για τους οποίους διατέθηκαν αυτοί.
Παρακαλούμε δε να αξιοποιήσετε όλες τις δυνατότητες που σας δίνει το θεσμικό πλαίσιο της Ένωσης προκειμένου οι καταγγελλόμενοι δημόσιοι φορείς να αναγκαστούν να υλοποιήσουν άμεσα το έργο της αποχέτευσης του συνόλου της παράκτιας πόλης του Πόρτο Ράφτη, με απαραίτητη την συμμετοχή του αρμόδιου φορέα της ΕΥΔΑΠ και μεταφορά προς επεξεργασία στο νέο ΚΕΛ Παιανίας Κορωπίου, ώστε να υλοποιηθεί και ο στόχος της καταπολέμησης της μόλυνσης της θάλασσας και την προστασία των παράκτιων ζωνών.
Για την Παρέμβαση
Βάσιος Νάσος, Πολιτικός Μηχανικός, Μηχανικός Στατικών Έργων MSc
Δάρας Ανδρέας, Πολιτικός Μηχανικός MSc – τ. Διευθυντής Μελετών της ΕΥΔΑΠ
Καρρά Ειρήνη, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, Πολεοδόμος MSc
Κωτούλας Χρήστος, Μηχανολόγος Μηχανικός, Μηχανικός Υγειονολόγος MSc
Μάνος Γιώργος, Πολιτικός Μηχανικός MSc
Συνημμένα:
- Καταστατικό της Παρέμβασης
- Απόφαση Ε(96)3194/τ.(2) της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων &
Χάρτης ενταγμένων πόλεων
- Απόφαση ένταξης στο ΕΠ Περιφέρειας Αττικής έργων αποχέτευσης για το Πόρτο Ράφτη για χρηματοδότηση
- Επιστολή ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ & απάντηση Δημάρχου Μαρκοπούλου
- Η με α.π.12621/20.07.2020 επιστολή ΕΥΔΑΠ